novinarstvo s potpisom
Dok polako jenjava pandemija koronavirusa, kod nas sigurno jer nam ide letnja turistička sezona i priliv deviza, nije za zaboraviti se da mi i danas živimo u svetu u kojem je prisutan virus koji je odredio, čitaj stigmatizovao, čitavu grupu ljudi – homoseksualce (muškarce).
Zaista, i danas, retko koja bolest da izaziva tako (ne)opravdani strah i kataklizmičnu društvenu izolaciju kao što je AIDS.
Kao što nam je nepoznato, HIV-1 i HIV-2 tokom ovih četrdeset godina promenili su mnoge nazive i danas je najpoznatija kovanica AIDS, a radi se o akronimu bolesti koju izaziva HIV. AIDS, ili sindrom stečene imunodeficijencije, razvija se kada broj CD4+ ćelija padne na 30% normalnog broja ovih ćelija u organizmu što stvara nefunkcionalnost imunološkog sistema.
Bez da smo prihvatili da su tokom sredine prošlog veka u nekim afričkim zemljama postojali podaci o obolelima od ove bolesti, za prepoznavanje nove bolesti uzima se 1979. godina.
Doktor Džon Vajsman zapazio je povećanje obolelih mladih muškaraca od bolesti koja je približna simptomima poput mononukleoze (tzv. bolest poljupca). Klinička slika bila je slična: temperatura, gubitak telesne mase, uvećanje limfnih čvorova i svi bolesni su se određivali kao homoseksualci.
S jedne američke obale na drugu, 1981. godine bolest je bila zabeležena i među gej muškarcima u Njujorku, gde je među obolelima zapaženo da se radilo o već opisanoj kliničkoj slici sa vidljivim, vrlo retkim, Kaposijevim sindromom (rak koji nastaje iz krvnih i limfnih sudova).
Ubrzo se pojavila teza da homoseksualci, nekako, imaju veću šansu od oboljevanja od ove vrste tumora što je rezultiralo da je iste godine objavljen izveštaj naziva ”Redak oblik raka primećen kod 41 homoseksualca” – tzv. gej rak.
Sinonimi za gej rak su se umnožavali, istom brzinom kojom se virus širio, pa smo imali i ”gej upalu pluća”, ”gej kugu” i ”gej rak”.
Da bi se umanjila sveprisutna histerija i targetiranje grupe ljudi, 1982. godine neimenovana bolest dobila svoj neutralni akronim AIDS/SIDA (Sindrom stečene imunodeficijencije), bolest koja se pre svega vezivala (nije to ni danas izuzetak) za društvenu marginu, stanizovanu seksualnu orijentaciju, ali i etničko poreklo (nehigijenski uslovi života).
Prema zaključenim podacima od 2020. godine od izbijanja epidemije registrovano je preko 79 miliona ljudi sa HIV virusom. Preko 36 miliona ljudi umrlo je od AIDS-a, od osamdesetih do danas. Procenjuje se da danas u svetu živi preko 37 miliona ljudi sa HIV-om, a da je 2020. godine preko 680.000 ljudi umrlo od posledica AIDS-a.
Najugroženija populacija ljudi u prethodnim godinama su seksualni radnici (prostitucija), ljudi koji koriste drogu intravenozno, transrodne osobe i gej muškarci koji imaju seksualne odnose sa drugim muškarcima.
Ovo poslednje je za posebnu analizu jer biti gej nužno ne znači i praktikovati svoju seksualnu orijentaciju, a društvo i institucije takve osobe jednako tretiraju u svojim klasifikacijama. Ujedno, ovo se odnosi i na biseksualne osobe, koje bivaju negde nigde u ladičarenjima.
Rizik zaraze HIV-om do 35 puta je veći kod osoba koje koriste drogu intravenozno, 34 puta je veći kod transrodnih žena, 26 puta je veći kod seksualnih radnika/ca i 25 puta je veći kod gej muškaraca koji imaju seksualne odnose sa drugim muškarcima.
Iako je epidemija bila nakalemljena na gej muškarce, procena je da 53% zaraženih HIV-om danas jesu žene i devojčice.
Ovo je najviše posledica nikakvih ljudskih prava žena, najviše u zemljama Afrike, gde postoje i neosnovana verovanja o tzv. izlečenju od AIDS-a ukoliko oboleli ima seksualne odnose sa devojkom/ženom koja je nevina (tzv. devica). Tako imamo i podatak da je oko 1,7 miliona dece širom sveta, mlađe od 14 godina, zaraženo HIV-om.
Procenjuje se da svake sedmice oko 5.000 mladih žena (između 15 i 24 godine) bivaju zaražene HIV-om. U subsaharskoj Africi šest od sedam novozaraženih (između 15 i 19 godina) upravo su devojčice. Mlade žene (između 15 i 24 godine) imaju dvostruko više šanse da žive sa HIV-om u odnosu na muškarce. Upravo je u subsaharskoj Africi registrovano oko 63% svih novozaraženih žena HIV-om u svetu u 2020. godini.
U našoj Domovini, u periodu od 1985. do 2020. godine, evidentirano je 1.827 osoba kojima je dijagnostikovana HIV infekcija, od čega je 572 obolelo od AIDS-a, dok je umrlo 325 osoba. Stopa novih dijagnoza za 2020. godinu bila je 1,9 na 100.000 stanovnika, što Domovinu svrstava u zemlje s niskom stopom HIV infekcije (EU zemlje imaju odnos 5,4 na 100.000).
Od ukupnog broja smrtnih slučajeva od AIDS-a 89% činili su muškarci odnosno 11% činile su žene. Najčešći vid prenosa HIV-a u Domovini je seksualni odnos između muškaraca ili biseksualnih kontakata (76%), dok je drugi najčešći oblik prenosa seksualni odnos između žene i muškarca. Procent zaraženih korišćenjem droga injektiranjem je oko 4%.
Ono šta ohrabruje je da oko 84% osoba u svetu koje imaju HIV znaju svoj zdravstveni status i oko 87% njih ima, kakav takav, dostupan zdravstveni tretman.
Od 1997. godine u našoj Domovini lečenje antivirusnom terapijom je besplatno što omogućava ”kvalitetan” život obolelih i doprinosi sprečavanju širenja infekcije.
Kada, i taj dan će doći, u školama budemo govorili o svim temama za život mladih ljudi, posebno onoga šta ih čeka u adolescenciji, možda ćemo razbiti prisutan tabu, onaj koji vučemo od 80-ih, a koji se vezuje za HIV koji, tako se sve više čini, nikada ne mora da pređe u AIDS.
UKOLIKO VAM SE TEKST DOPADA I VOLITE NEZAVISNO I KVALITETNO NOVINARSTVO, VI MOŽETE PODRŽATI AUTOGRAF PA I NAJMANJOM MOGUĆOM UPLATOM NA NAŠ RAČUN ILI PREKO PAYPAL-A. HVALA! ZA VIŠE INFORMACIJA I PRECIZNE UPUTE KLIKNITE OVDJE.